Polacy są coraz bardziej otyli. Nasz kraj zajmuje 25. miejsce na świecie i aż 5. w Europie wśród krajów borykających się z tą przypadłością. Coraz większa skala problemu sprawia, że otyłość coraz częściej jest traktowana w kategoriach choroby, a sposobem jej leczenia staje się nie tylko dieta, ale także medycyna. Coraz bardziej popularne stają się operacyjne metody leczenia. Systematycznie zwiększa się liczba placówek prowadzących chirurgiczną terapię wymierzoną przeciw otyłości.
Uczestniczka jednego z internetowych forów poświęconego nadwadze, odpowiadając na pytanie, czy zna osoby, które miały doświadczenie z operacją otyłości, napisała: – Dwie znajome miały. Jedna ma obecnie 55 lat, 180cm wzrostu, operację miała ze cztery lata temu, ważyła jakieś 140kg. Obecnie waży jakieś 85. Mówi ze było warto, bo siadały jej stawy – stawy w kolanach miała operowane, ale nie naprostowały się całkiem i już zawsze będzie miała je w X. Kręgosłup będzie miała operowany. (…) Ale gdyby nie schudła, to już by była inwalidką. Trzyma dietę restrykcyjnie i leciutko ćwiczy. Druga ma niespełna 40 lat, tez koło 180 cm wzrostu, operacje miała z 1,5 roku temu. Startowała ze 160kg, zeszła do niecałych 80 smile. Nigdy się nie obżerała, wiec drastycznie diety nie zmieniła, ale baaaaardzo dużo się sportuje. Operacja dala jej nowe życie, co tu dużo mówić. Miesiąc temu wyszła za mąż.
Coraz więcej otyłych
Otyłość nazywana jest matką wszystkich chorób. Wśród dolegliwości które powoduje są choroby uznawane za cywilizacyjne, jak choćby choroby serca, cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze. Liczba osób z otyłością na świecie potroiła się w ciągu ostatnich 3 dekad. Wg danych sprzed 5 lat, problem nadmiernej masy ciała dotyczył około 1,9 miliarda ludzi po 18. roku życia, z czego blisko 600 milionów cierpiało na otyłość. W Polsce, wg wskaźnika masy ciała (body mass index – BMI), osób takich jest około 300 tysięcy (powyżej 40 kg/m2), a ponad 1,5 miliona, mając powyżej 35 kg/m2, też kwalifikować się może do leczenia. Problem jest więc powszechny i, jak wskazują dane europejskie, zaczyna się już u dzieci, gdzie nadwaga jest najpowszechniej występującym problemem zdrowotnym. Dziś na naszym kontynencie około 20% dzieci cierpi na nadwagę, a BMI już blisko 1/3 z nich osiąga wartości świadczące o otyłości.
Bariatria – operacyjne leczenie otyłości
Nie dziwi więc to, że zainteresowanie zabiegami walki z otyłością systematycznie wzrasta. Ta dziedzina chirurgii zwana jest bariatrią.
– Do operacyjnego leczenia otyłości kwalifikują się przede wszystkim osoby mające wskaźnik masy ciała (BMI) równy lub wyższy niż 40 kg/m2 bądź nieco niższy (35-40 kg/m2), ale z chorobami wywołanymi właśnie otyłością (np. cukrzyca typu 2, nadciśnienie tętnicze, choroby układu sercowo-naczyniowego, zespół bezdechu sennego, zespół hipowentylacji), przy których redukcja masy ciała może przynieść zdecydowaną poprawę. Zdarza się, że operacji bariatrycznej poddawani są pacjenci z BMI poniżej 35, jednak są to ściśle określone sytuacje, które wymagają wnikliwej analizy i indywidualnego podejścia. Zabiegi zalecane są głównie pacjentom w przedziale wiekowym 18 -65, choć zdarza się też, że poddawane są im starsze osoby – mówi dr n. med. Paweł Szymański, który kieruje zespołem chirurgicznego leczenia otyłości w Medicus Clinic we Wrocławiu. Klinika uruchomiła właśnie, kompleksowe leczenie tej dolegliwości. Po zdiagnozowaniu, specjaliści rekomendują określony rodzaj zabiegu, a następnie zapewniają opiekę podczas rekonwalescencji, czuwając nad powrotem pacjenta do normalnego życia.
Najpopularniejszym rodzajem przeprowadzanych zabiegów jest rękawowa resekcja żołądka, potocznie zwana zmniejszeniem żołądka, wykonywana za pomocą małoinwayzjnej chirurgii, czyli tzw. techniką laparoskopową (LSG – laparoscopic sleeve gastrectomy). Dzięki jej zastosowaniu, redukuje się objętość żołądka o około 70% – 80 %, przez co pacjent czuje się syty po spożyciu znacznie mniejszej niż wcześniej ilości pokarmu. Efektem zabiegu jest również przemodelowanie hormonalne, który skutkuje spadkiem insulinooporności i zmniejszeniem zaawansowania cukrzycy typu II lub wycofaniem się tej choroby całkowicie. Inną operacją bariatryczną wykonywaną przez chirurgów w Medicus Clinic jest gastric – bypass czyli tzw. wyłączenie żołądkowo-jelitowe. Metoda ta polega na odcięciu żołądka w jego bliższej części i wytworzeniu z niego nowego – o zdecydowanie mniejszej objętości (około 50 ml), do którego zespalane jest odpowiednio wcześniej przygotowane jelito cienkie w określonym miejscu. Rezultat po tej operacji jest spektakularny, zarówno jeśli chodzi o utratę masy ciała, jak i efekt metaboliczny. Specjaliści z Medicus Clinic stosują też metodę laparoskopowej implantacji opaski żołądkowej, regulowanej, zakładanej w części bliższej żołądka.
Czy płeć w leczeniu otyłości ma znaczenie?
Doktor Paweł Szymański podkreśla, że w przypadku chirurgicznego leczenia otyłości płeć nie ma znaczenia. Trzeba tylko spełniać kryteria kwalifikacji i nie posiadać przeciwwskazań do zabiegu.
– Różnice między płcią z założenia nie mają znaczenia dla kwalifikującego do operacji bariatrycznych, a są nawet dodatkowe wskazania dotyczące kobiet, które pozwalają zakwalifikować pacjentkę do operacji jak np. bezpłodność żeńska, w tym związana z zespołem policyklicznych jajników – mówi dr n. med. Paweł Szymański z Medicus Clinic we Wrocławiu.
Specjalista przypomina, że w przypadku, gdy kobieta planuje ciążę, lepiej jest ją rozważyć przed ewentualną operacją, o ile otyłość nie jest powodem bezpłodności. Nie powinno się operować pacjentek w okresie 12 miesięcy poprzedzających prokreację. – Operacja bariatryczna i związana z nią szybka redukcja wagi ciała, niedobory pokarmowe, deficyt kaloryczny i inne wczesne następstwa mogą mieć negatywny wpływ na rozwój dziecka w łonie matki, przebieg ciąży, późniejszą laktację, karmienie, itp. – ostrzega dr Paweł Szymański. Ma jednak pozytywne wskazanie: – Po upływie 24 miesięcy od daty wykonania zabiegu bariatrycznego nie ma przeciwwskazań do zajścia w ciążę. Nie wolno wtedy zapomnieć o suplementacji mikro- oraz makroelementów i witamin. W przypadku opaski żołądkowej na okres ciąży należy ją poluzować. Różnice między płcią zauważalne śródoperacyjnie to inna dystrybucja tkanki tłuszczowej w organizmie kobiet, a mianowicie w jamie otrzewnej znajduje się dużo mniej tłuszczu i zazwyczaj są lepsze warunki techniczne do operacji niż u mężczyzn, w związku z tym łatwiej jest wykonać operację, choć zdarzają się sytuacje odwrotne. Dodaje: – Kobiety również w naszej obserwacji są bardziej zdyscyplinowane i lepiej funkcjonują z opaskami żołądkowymi, ale nie jest to regułą, gdyż mamy w obserwacji wielu panów zadowolonych z tej metody operacji – zwraca uwagę doktor Paweł Szymański.
Gdzie leczyć otyłość?
Specjaliści radzą, by przy decyzji o operacji, wybrać taką placówkę, która odpowiada dzisiejszym wymogom leczenia.
– W naszej klinice dysponujemy światowymi standardami technologii medycznej. Dwa najnowocześniejsze bloki operacyjne wyposażone są m.in. w tory wizyjne pracujące w 3D i rozdzielczości Ultra HD 4K, ułatwiające nam orientację przestrzenną, nawigację śródoperacyjną oraz system wentylacji, zapewniający doskonałą czystość powietrza poprzez wymienianie go 24 razy na godzinę. Dysponujemy również nowoczesną i komfortową bazą pooperacyjną czyli m. in. przestronnymi pokojami, każdy z łazienką, telewizorem, monitoringiem i systemem przywoławczym. Nasz zespół wykorzystuje w leczeniu całe spektrum technologiczne i najbardziej zaawansowane narzędzia, co przekłada się na wygodę i bezpieczeństwo naszych pacjentów. Dzięki temu, już po dwóch dobach po operacji, pacjenci czują się na tyle dobrze, że są gotowi do wyjścia do domu, a po kolejnych 2 – 3 tygodniach – nawet do normalnego, także zawodowego, funkcjonowania – dodaje dr.n. med. Paweł Szymański.
Kierowany przez niego zespół chirurgicznego leczenia otyłości, przeprowadza zabiegi za pomocą małoinwazyjnej chirurgii, czyli tzw. techniką laparoskopową, bariatrzy korzystają z zaawansowanych narzędzi chirurgicznych, takich jak nóż harmoniczny czy staplery, które służą do wykonywania bezpiecznych zespoleń w zakresie przewodu pokarmowego.
Opieka pooperacyjna
Ważne, by w okresie rekonwalescencji pacjent bariatryczny nie został pozostawiony bez opieki. Niezbędne w tym czasie jest wsparcie dietetyka, który układa indywidualną terapię żywieniową, służącą redukcji wagi. Wraz z lekarzami bariatrami oraz– jeśli jest taka potrzeba – psychologiem, pomagają pacjentom w dalszym etapie walki z otyłością.
